Przyszłość badań naukowych w świetle prawa autorskiego, kodeksów etycznych naukowców oraz kryteriów ocen jakości badań

Na przełomie stycznia i lutego w Katowicach na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Przyszłość badań naukowych w świetle prawa autorskiego, kodeksów etycznych naukowców oraz kryteriów ocen jakości badań.”

Pierwszy dzień konferencji był nasycony wystąpieniami prelegentów z Katowic, Krakowa i Warszawy, poświęconymi tematyce autorstwa utworów naukowych w naukach społecznych i humanistycznych oraz atrybucji autorstwa utworów w obszarze nauk ścisłych. W trakcie wykładów i wystąpień uczestnicy mieli okazję zastanowić się nad tym jaką wartość mają (i mogą mieć w przyszłości) prawa autorskie dla naukowców. Czy prawo autorskie rzeczywiście służy twórcy czy nie? W kolejnych panelach zagadnienie praw autorskich było rozpatrywane zarówno z perspektywy specjalistów z zakresu prawa i czynnych prawników, jak i badaczy (specjalistów z nauk ścisłych). Pojawiały się też wątki dot. istotności nauczania krytycznego myślenia oraz etyki pracy. Podkreślano, że plagiatom sprzyja presja na ilość publikacji i uzależnianie od tej ilości bezpieczeństwa finansowego naukowców. Dyskutowano o zależności między rozwojem na świecie a ilością patentów i poziomem ochrony prawa autorskiego w różnych krajach (także pojawiającej się w tym kontekście różnicy między krajami bardziej i mniej rozwiniętymi). Występujący pokazywali na przykładach jak w ostatnich dekadach zmieniał się kontekst prawa autorskiego – ilość twórców przypadających na jedno dzieło, znaczenie transferu wiedzy, wymiany międzynarodowej, globalnej dostępności prac. Uczestnicy zostali skonfrontowani z tak nietypowymi pytaniami jak tymi, czy prace licencjackie powinny być objęte prawem autorskim oraz czy można jednocześnie popełnić plagiat i autoplagiat.

Pierwszy dzień proponował zatem spojrzenie na prawa autorskie świeżym okiem i zastanowienie się czy obecne prawo, przepisy przystają do rzeczywistości, nowych wyzwań w zakresie technologii i organizacji pracy naukowej oraz potrzeb autorów i badaczy.

Drugi dzień konferencji poświęcony został kwestiom oceny jakości badań, w kontekście reformy szkolnictwa wyższego. Goście z Danii, Norwegii, Francji, Holandii i Stanów Zjednoczonych – podczas swoich wystąpień a następnie w trakcie moderowanej dyskusji – dzielili się doświadczeniem swoich krajów w zakresie komercjalizacji nauki, organizacji badań oraz oddziaływania polityki punktacji prac naukowych na rozwój nauk społecznych i humanistycznych. Rozważano między innymi takie kwestie jak to, czy warto kłaść nacisk na umiędzynarodowienie publikacji, czy publikacje anglojęzyczne powinny być przedkładane nad te w językach narodowych (jako bardziej dostępne) czy też nie.

W konferencji wzięło udział 130 osób. Wydarzenie było okazją do międzynarodowego spotkania naukowców, wymiany doświadczeń i dyskusji. Okazją wykorzystaną, co potwierdzają wypowiedzi uczestników:

Spotkanie pozwoliło nam na skonfrontowanie, często nierealnych i krzywdzących wymagań publikacyjnych dyktowanych przez Ustawodawcę, z obowiązującym prawem (w tym Konstytucją RP), a przede wszystkim etyką badań naukowych, o której przy wszechobecnej „punktozie” zdarza się nam zapomnieć. Konfrontacja wizji przedstawicieli nauk ścisłych i prawnych, choć niełatwa, dzięki atmosferze zrozumienia i szacunku (a częstokroć z pomocą dystansu i poczucia humoru) była owocna i stymulująca. Dziękuję za przypomnienie o wadze mentora Zespołu badawczego i jego roli w kształtowaniu postaw przyszłych badaczy – to szczególnie ważne, dla początkujących kierowników Zespołów projektowych – Zespołów młodych ludzi, którym zasady współpracy (współautorstwa) zgodne z prawem, ale przede wszystkim dobrym obyczajem i etyką powinniśmy wpajać jak najwcześniej. Zespołów bez których, szczególnie w naukach ścisłych nie powstałaby żadna „200tka”, nie został zapełniony żaden „slot” i nie zostałyby zrealizowane projekty badawcze.

– Karolina Rudnicka z Pracowni Gastroimmunologii Wydziału BiOŚ Uniwersytetu Łódzkiego

Konferencja została zorganizowana wspólnie przez Polsko-Amerykańską Komisję Fulbrighta oraz Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego przy wsparciu Fundacji Facultas Iuridica oraz finansowaniu ze środków Departamentu Stanu USA. Patronat naukowy nad wydarzeniem objął Przegląd Prawa Konstytucyjnego.

Zapraszamy do pobrania książki abstraktów. Teksty nawiązujące do wybranych wystąpień zostały opublikowane w Nr 3. (55) Przeglądu Prawa Konstytucyjnego w 2020 r.

Broszura konferencyjna

„Dziękuję za możliwość uczestniczenia w tak interesującym i aktualnym wydarzeniu (…), za stymulujące obrady, owocne debaty i wspaniałą oprawę organizacyjną.”

– Karolina Rudnicka, Uniwersytet Łódzki

„To była inspirująca uczta intelektualna.”

– Małgorzata Babula, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa

„Bardzo dziękuję za możliwość udziału w konferencji, która dodała mi otuchy w pracy administracyjnej na rzecz nauki i naukowców oraz osobistej pracy naukowej. Tematy, sposób przedstawienia oraz dobór prelegentów na najwyższym poziomie!”

– Magdalena Karciarz (Dolnośląska Szkoła Wyższa)

Prezentacje

Zdjęcia

Zdjęcia autorstwa Anny Kertyczak oraz Katarzyny Anders.

Prelegenci

Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. Hartman wygłosił wykład wprowadzający pt. “Polityka naukowa versus kultura akademicka”.

Kierownik Zakładu Filozofii i Bioetyki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się metafilozofią, filozofią polityki, etyką i bioetyką. Urodzony we Wrocławiu w 1967 roku, absolwent KUL. Doktoryzował się (1995) i habilitował (2001) na UJ na podstawie rozpraw z dziedziny metafilozofii. Tytuł profesora otrzymał w roku 2008. Autor kilkunastu książek (w tym zbiorów artykułów oraz podręczników), z różnych dziedzin filozofii – ontologii, metafilozofii, bioetyki, etyki. Najważniejsze prace: “Heurystyka filozoficzna” (1997), “Techniki metafilozofii” (2001), “Wiedza – byt – człowiek. Z głównych zagadnień filozofii” (2011).

Oprócz działalności akademickiej prof. Hartman uprawia publicystkę, pisując do opiniotwórczych gazet i czasopism. Ponadto jest redaktorem czasopisma filozoficznego “Principia”.
Więcej informacji na stronie: www.iphils.uj.edu.pl/~j.hartman

Uniwersytet Jagielloński

Dr Stanisławska-Kloc wygłosiła referat pt. “Plagiat naukowy – naruszenie prawa do autorstwa utworu”.

Pracuje w Katedrze Prawa Własności Intelektualnej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (Zakład Prawa Autorskiego), specjalista z zakresu prawa autorskiego. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UJ, na którym uzyskała stopień doktora nauk prawnych. Ukończyła aplikację sądową oraz adwokacką; mediator sądowy, członek Komisji Prawa Autorskiego.

Autorka monografii “Ochrona baz danych” oraz autorka (współau­torka) publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu prawa własności intelektualnej, w tym: dozwolonego użytku utworów (wykorzystywania utworów w działalności bibliotek, na potrzeb osób z dysfunkcjami, prawa cytatu), bibliotek cyfrowych, utworów osieroconych, plagiatu (i autoplagiatu). Przygotowuje rozprawę habilitacyjną poświęconą problematyce ochrony prawa do autorstwa oraz plagiatu, Współautorka Komentarza do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (2015).

Uniwersytet Jagielloński

Dr Markiewicz wygłosił referat pt. “Utwory współautorskie”.

Asystent w Katedrze Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwent studiów prawniczych na Wydziale Prawa i Administracji UJ. W 2017 r. obronił pracę doktorską pt. Zarząd wspólnym prawem autorskim, za którą otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w konkursie na najlepszą pracę naukową na temat własności intelektualnej organizowanym przez Urząd Patentowy RP.
Prowadzi zajęcia na Uniwersytecie Jagiellońskim z prawa autorskiego, prawa własności intelektualnej, prawa Internetu oraz warsztaty z umów dotyczących prawa własności intelektualnej. Ukończył aplikację radcowską, radca prawny, wspólnik oraz partner w Kancelarii Markiewicz & Sroczyński. Redaktor czasopisma naukowego „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace z Prawa Własności Intelektualnej”.

Uniwersytet Warszawski

Dr hab. Machała wygłosił referat pt. “Cytat w utworach naukowych”.

Adiunkt w Instytucie Prawa Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładowca akademicki, specjalista w zakresie prawa cywilnego, adwokat. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie kontynuował swoją karierę naukową. Tytuł doktora nauk prawnych uzyskał w 1999 r. a stopień doktora habilitowanego nauk prawnych w zakresie prawa w 2014, na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pt. “Utwór. Przedmiot prawa autorskiego”.

Na Uniwersytecie Warszawskim wykładowca z prawa autorskiego i praw pokrewnych, ochrony własności intelektualnej, prawa w mediach. Redaktor naukowy i współautor komentarza do Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który ukazał się w 2019 r.

Uniwersytet Śląski

Prof. Grzybczyk wygłosiła wykład wprowadzający pt. “Wyzwania dla prawa autorskiego w dobie cyfryzacji”.

Pracownik Instytutu Nauk Prawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego; radca prawny, mediator sądowy, arbiter Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych. Zajmuje się prawem autorskim, prawem reklamy oraz prawem prywatnym międzynarodowym, autorka licznych publikacji z tego zakresu, w tym monografii:
– Dzieło reklamowe i jego twórca, Warszawa 1999
– Prawo reklamy, Kraków 2004
– Prawo właściwe dla autorskoprawnej umowy licencyjnej, Warszawa 2010
– Lokowanie produktu. Zagadnienia prawne, Warszawa 2012
– Twórczość internautów w świetle regulacji prawa autorskiego na przykładzie fanfiction, Warszawa 2015
– Ikony popkultury a prawo własności intelektualnej. Jak znani i sławni chronią swoje prawa, Warszawa 2018

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Dr hab. Chorążewska wygłosiła referat pt. “Twórczość naukowa jako wartość konstytucyjnie chroniona a rzetelna atrybucja autorstwa utworów naukowych na przykładzie badań z obszaru nauk ścisłych”.

Adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, adwokat w Chorążewska, Bielesz i Partnerzy Spółka Partnerska Adwokatów Radców prawnych i Rzeczników patentowych z/s w Bielsku-Białej. Wykładowca akademicki specjalizujący się w prawie konstytucyjnym. W swych publikacjach podejmuje zagadnienia poświęconych problematyce systemu sprawowania władzy, związane z konstytucyjnym statusem jednostki w państwie oraz ochroną służących jej praw i wolności, a ponadto konstytucyjnym statusem samorządu terytorialnego w Polsce. Aktualnie przedmiot jej zainteresowań naukowych oscyluje wokół zagadnień związanych z prawem własności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ochrony pracy naukowej.

Politechnika Warszawska

Prof. Proń wygłosił referat pt. “Atrybucja autorstwa w publikacjach chemicznych: przypadki zwykłe i osobliwe”.

Od 1993 profesor Politechniki Warszawskiej. Związany z Wydziałem Chemicznym PW (Katedra Chemii i Technologii Polimerów). Prowadzi badania w dziedzinie organicznych materiałów elektroaktywnych oraz nanokryształów półprzewodników nieorganicznych. Doktorat uzyskał w 1980 r. na Uniwersytecie Pensylwanii (University of Pennsylvania) pracując pod kierunkiem Alana G. Macdiarmida, laureata Nagrody Nobla z 2000 r. Habilitacja w 1988 r., tytuł profesora w 1993 r. W latach 1998–2012 pracownik (directeur de recherche) Komisariatu ds. Energii Atomowej w Grenoble. Członek Zespołu Identyfikującego Członków Rady Narodowego Centrum Nauki (2008-2012) członek Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, Sekcji V Nauk Matematycznych, Fizycznych, Chemicznych i Nauk o Ziemi (Nauki chemiczne – Chemia) w kadencji 2016–2020, członek Komisji Etyki Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

W 2002 otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk technicznych za prace nad polimerami przewodzącymi. W 2019 r. otrzymał Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego, najwyższe odznaczenie Polskiego Towarzystwa Chemicznego. za wybitne osiągnięcia naukowe o światowym znaczeniu. Redaktor czasopisma „Synthetic Metals”, wydawanego przez oficynę wydawniczą Elsevier.

Polska Akademia Nauk w Warszawie

Prof. Hołyst wygłosił referat pt. “Rola kierownika (mentora) grupy badawczej oraz przebieg atrybucji autorstwa utworów naukowych na przykładzie nauk ścisłych teoretycznych i eksperymentalnych”.

Tytuł profesorski uzyskał w 1998 r. Kierownik Zakładu Fizykochemii Miękkiej Materii, Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Lider Zespołu Badawczego 10 – Soft Condensed Matter tamże. W latach 2011-2015 pełnił funkcję Dyrektora Instytutu Chemii Fizycznej PAN. Autor i współautor: 3 monografii o termodynamice, 260 publikacji naukowych a także 40 patentów.

Specjalizuje się w termodynamice statystycznej, chemii polimerów, chemii fizycznej miękkiej materii. Jego zainteresowania naukowe rozwijały się od fizyki teoretycznej przez chemię eksperymentalną po eksperymenty w dziedzinie biologii. Obecnie interesuje się ruchem próbników w komórkach, starzeniem komórek, śmiercią w nanoskali i układami daleko od stanu równowagi od strony eksperymentalnej, teoretycznej i symulacji komputerowych.

Członek Komisji Ewaluacji Nauki w kadencji 01.03.2019 do 31.12.2022.

Uniwersytet Warszawski

Dr Fijałkowski wygłosił referat pt. “Problematyka ochrony twórczości naukowej a prawo własności przemysłowej w kontekście transferu technologii”.

Doktor nauk chemicznych (stopień uzyskany z wyróżnieniem na Uniwersytecie Warszawskim).

Związany z Centrum Nowych Technologii UW oraz z Uniwersyteckim Ośrodkiem Transferu Technologii UW. Posiada wieloletnie doświadczenie naukowe w pracy badawczej na UW oraz w zagranicznych ośrodkach naukowych, m.in. Åbo Akademi University, Akademia Nauk Republiki Czeskiej, Cambridge University. Autor ponad 20 publikacji naukowych i 3 wynalazków, kierownik 5 projektów naukowych, laureat Stypendium START FNP oraz Stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców.

Jako rzecznik patentowy specjalizuje się w wynalazkach chemicznych, mechanicznych i farmaceutycznych. Wspiera UOTT UW w sprawach zgłoszeń patentowych w procedurze krajowej i międzynarodowej.

Tours University (France)

Dr Jacquemin wygłosił referat pt. “Evø(a)lu(a)tion of Scientific Research. A Look Through an Editor’s Eye.”

Associate Professor in Thermodynamics at the School of Chemistry at Tours University (France) and visiting professor at Queen’s University Belfast (UK), University of Manchester (UK) and Mohammed VI Polytechnic University (Morocco). Since 2016, he is acting as a Guest Editor for various journals and more recently as the associate editor of the Journal of Solution Chemistry. He has a wide experience in the design, formulation and characterization of novel materials and in a wide range of techniques for various applications including energy storage, noxious gases capture, separation and utilization, liquid-liquid and vapor-liquid extractions. He has further expertise in the development of in-house property databanks, the design of novel and original experimental apparatus and physical models able to predict properties of novel materials and design of viable chemical engineering process.

Vrije Universiteit Amsterdam

Prof. van den Besselaar wygłosił referat pt. “Organizacja, realizacja i ocena badań naukowych.”

Profesor na Vrije Universiteit w Amsterdamie, na Wydziale Nauk o Organizacji i w Network Institute. Kierownik badań w Teresa Mom Consultancy w Amsterdamie.
Jego badania skupiają się na organizacji, zarządzaniu i dynamice badań naukowych. Ponadto, interesuje się stosowaniem metod obliczeniowych i big data w naukach społecznych. Prowadzi również badania w dziedzinie informatyki społecznej.

Wcześniej związany z Uniwersytetem Amsterdamskim, z Wydziałem Informatyki Społecznej (1998-2002) oraz z Królewską Holenderską Akademią Nauki i Sztuki (do 2010 r.). Obejmował również stanowisko dyrektora nauki o komunikacji na Uniwersytecie Amsterdamskim (2004-09) oraz dyrektora badań polityki naukowej na VU University (2009-14).
Studiował mechanikę inżynieryjną, matematykę i filozofię. Ma tytuł doktora informatyki (Wydział Psychologii, Uniwersytet Amsterdamski).

Więcej o prof. Van den Besselaar: http://www.vandenbesselaar.net

Nordic Institute for Studies in Innovation, Research and Education

Prof. Sivertsen wygłosił referat pt. “Umiędzynarodowienie, oddziaływanie społeczne i ocena badań naukowych w naukach społecznych i humanistycznych.”

Profesor i Dyrektor Badań Bibliometrycznych w Nordyckim Instytucie Studiów o Innowacji, Badaniach i Edukacji (NIFU) w Oslo, w Norwegii. Prof. Sivertsen wprowadził bibliometrię jako dziedzinę naukową do Norwegii w 1989 r. i od tego czasu publikował regularnie w najważniejszych czasopismach dziedzinowych, a jego publikacje cytowane były do 272 razy (wewnątrz Web of Science).

Bazując na wynikach własnych badań i zdobytych doświadczeniach, Sivertsen przyczynił się do innowacji naukowych w zakresie opracowywania i stosowania wskaźników. Miał wpływ nie tylko na rozwój akademickiej dziedziny naukometrii i oceny badań, ale także doradzał i wpływał na rozwój systemu badawczego w kilku krajach, w porozumieniu z rządami, instytucjami i innymi zainteresowanymi stronami spoza społeczności akademickiej.

Sivertsen specjalizuje się również w literaturze XVIII-wiecznej i dziełach Ludviga Holberga (1684-1754); posiada doktorat z literatury skandynawskiej z Uniwersytetu w Oslo.

UA Little Rock William H. Bowen School of Law

Prof. Beiner wygłosiła referat pt. “Rola publikacji i badań interdyscyplinarnych na rynku publikacji międzynarodowych i krajowych w USA.”

Dziekan William H. Bowen School of Law, UA Little Rock (Arkansas, USA). Beiner jest pierwszą kobietą, która objęła posadę dziekana w historii tej jednostki (1 lipca 2018 r.). Wcześniej obejmowała stanowisko Prodziekan ds. Spraw Akademickich. Dołączyła do kadry uniwersyteckiej w 1994 r. przenosząc się z praktyki prywatnej – była wspólniczką firmy prawniczej w San Francisco. Otrzymała licencjat w 1986 r. (University of Virginia) oraz tytuł J.D. podsumowujący trzyletnie studia prawnicze w 1989 r. (Northwestern University). Zajmuje się prawami obywatelskimi oraz sposobem, w jaki prawa te są wzmacniane lub udaremniane w procesie orzekania. Kursy, które prowadzi to m.in: postępowanie cywilne, prawo konstytucyjne, jurysdykcja federalna, dyskryminacja w zatrudnieniu, gender i prawo oraz seminarium z prawa dot. molestowania seksualnego. Jej zainteresowania badawcze dobrze pokrywają się z tematyką kursów, które prowadzi i stanowią podstawę ich tworzenia. Publikuje w tematyce prawa antydyskryminacyjnego, relacji między postępowaniem cywilnym a prawami obywatelskimi, a także w tematyce kobiet w zawodzie prawnika i federalnych nominacji sądowych. Zdobyła Nagrodę dla Wybitnej Kadry zarówno w dydaktyce jak i w badaniach.

Więcej o prof. Beiner: https://ualr.edu/law/faculty/faculty-members/theresa-m-beiner/

Centre for Science and Technology Studies, Leiden University

Dr Rafols wygłosił referat pt.”Contextualization for Responsible Metrics.”

Senior researcher at the Centre for Science and Technology Studies (CWTS) of the University of Leiden, and associate faculty at the Science Policy Research Unit (SPRU) of the University of Sussex. His research focuses on methods for informing evaluation, research strategies, in particular fostering the use of more plural S&T indicators. He has participated in initiatives on responsible and inclusive metrics, such as the Leiden Manifesto or discussions on biases in research evaluation regarding marginalised topics and regions.
He also works on research priority setting in relation to societal needs, especially on the social contributions of research in areas such as agriculture and health, for example in issues such as bird flu or obesity.
Ismael received a PhD in biophysics (Tohoku, Japan) and an MSc in S&T Policy (SPRU, Sussex). He also worked in international cooperation for Oxfam (NGO for development) and the City Council of Barcelona.
More information at: http://www.ingenio.upv.es/en/Ismael-Rafols

Komitet organizacyjny

Justyna Janiszewska
Dyrektor Wykonawcza Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta

Dr hab. Jacek Zrałek
Adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych UŚ
Absolwent Programu Fulbrighta

Dr hab. Katarzyna Grzybczyk
Profesor nadzwyczajny w Instytucie Nauk Prawnych UŚ

Dr hab. Anna Chorążewska
Adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych UŚ

Organizatorzy

Patronat naukowy

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

Konferencja jest współfinansowana ze środków Departamentu Stanu USA.

Related Posts
Loading...
Skip to content