W tym tygodniu, w ramach cyklu #FulbrightDekady, dzielimy się z Wami ciekawostkami dotyczącymi lat 2000-ych (00.), skupiając się na osobach, które w nowe milenium wkroczyły jako stypendyści i stypendystki Programu Fulbrighta. W sumie, w tej dekadzie, w ramach stypendium Fulbrighta do USA wyjechały 343 osoby, w tym 156 kobiet. W tej grupie chcemy wyróżnić dwie osoby, które swoje kariery naukowe rozwijały nie tylko jako badaczki i badacze, ale również na poziomie instytucjonalnym, wzmacniając poziom i rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce.
Jedną z tych osób jest językoznawczyni prof. Katarzyna Dziubalska-Kołaczyk – dziekana Wydziału Anglistyki i prorektorka ds. nauki oraz Dyrektorka Szkoły Nauk o Języku i Literaturze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Stypendium Fulbrighta zrealizowała w kategorii Senior Award, w latach 2001-2002 na University of Hawaii-Manoa w Honolulu na Hawajach, na wydziale lingwistyki. O swoim doświadczeniu z Programem Fulbrighta niezwykle ciekawie opowiada w rozmowie przeprowadzonej dla nas przez Fulbrighterkę i dziennikarkę Joannę Sochę. “Wyjazd ten wspominam jako jedno z lepszych doświadczeń życiowych z kilku powodów: cel naukowy został spełniony, bo miałam okazję pracować z twórcami teorii, do której się wcześniej przekonałam. W dodatku na tej podstawie powstały książki, artykuły, podjęłam dalszą współpracę naukową z wieloma osobami”, mówi prof. Dziubalska-Kołaczyk.
Drugą z nich jest prof. Tomasz Basiuk, który zrealizował swoje stypendium na City University of New York, w ramach programu Senior Award, w latach 2004-2005. Prof. Basiuk był dyrektorem Ośrodka Studiów Amerykańskich w latach 2005-2012 a obecnie, już od ponad 14 lat, pełni funkcję dyrektora w Instytucie Ameryk i Europy Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują życiopisanie uprawiane przez mniejszości seksualne oraz teorię queer.
Nowe millenium dla Komisji Fulbrighta w Polsce otworzyło też pojawienie się nowych typów nagród. Absolwentką jednej z nich, czyli nagrody Fulbright New Century Scholars (stypendium dla grupy osób o tematyce istotnej dla ludzi, instytucji i rządów na świecie), jest prof. Agnieszka Graff – pisarka, literaturoznawczyni, tłumaczka i publicystka związana z ruchem feministycznym, wykładowczyni akademicka w Ośrodku Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Swoje stypendium odbyła w roku 2004-2005 w The New School of Social Research w Nowym Jorku na wydziale Gender Studies.
Otwarta została również nagroda Fulbright Science and Technology Award, której beneficjentem został prof. Aleksander Mądry realizując swoje stypendium na Massachusetts Institute of Technology w latach 2007-2008. Obecnie prof. Mądry jest szefem działu Gotowości w OpenAI (która stworzyła ChatGPT), zajmuje się przygotowywaniem reakcji na potencjalne niechciane skutki rozwoju sztucznej inteligencji. Jest również dyrektorem Centrum Wdrożeniowego Uczenia Maszynowego MIT oraz współprzewodniczącym MIT AI Policy Forum. O swoich badaniach w dziedzinie AI opowiada m.in w rozmowie “Science czy fiction: Jak AI zmienia nauke” zorganizowanej przez IDEAS NCBR na Uniwersytecie Warszawskim i dostępnej na kanale YouTube.
Oczywiście nie sposób wspomnieć o wszystkich osobach, które w pierwszej dekadzie nowego milenium prowadziły niezwykle ciekawe i istotne badania w USA w ramach grantów Komisji Fulbrighta. Zamykając tę dekadę chcemy jeszcze podkreślić stypendium prof. Moniki Kaczmarek, członkini Rady Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta w latach 2017-2022. Prof. Kaczmarek, w ramach stypendium Fulbrighta w latach 2009-2010 prowadziła badania w Louisiana State University-Baton Rouge a obecnie pracuje w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, gdzie kieruje również Laboratorium Biologii Molekularnej. Prof. Kaczmarek od wielu lat wspiera działania programu mentoringowego TopMinds – najpierw jako mentorka, teraz jako członkini Wykonawczej Rady Akademickiej Programu. Zachęcamy do obejrzenia lub odsłuchania odcinka podcastu FulbrightTalks o roli gender balance i mentoringu w nauce, którego gościnią była prof. Kaczmarek. “Bardzo sobie cenię działania, które wspierają i generalnie bliskie jest mi określenie, które zostało ze mną w sumie dzięki stypendium Fulbrighta w Luizjanie, kiedy moja przyjaciółka, z którą pracowałam tam praktycznie codziennie, podarowała mi takie pudełko z sentencją. … ‘niektórzy pojawiają się w naszym życiu na chwilę i mimo to, pozostawiają odcisk w naszych sercach, w nas samych i już nigdy nie pozostajemy tacy sami,” mówi prof. Kaczmarek.
Te słowa pięknie podsumowują tę dekadę, jak i możliwości, które niesie ze sobą pobyt na stypendium Fulbrighta.
