W 2021 r. Program Fulbrighta świętuje swoje 75-lecie (w Polsce jest obecny od 62 lat). Z tej okazji, co miesiąc prezentujemy sylwetkę naszego absolwenta lub absolwentki, pokazując pozytywny wpływ Programu na lokalną i globalną społeczność. W ramach czerwcowego tematu przewodniego, którym jest „Sztuka i kultura”, nasz absolwent, Endi Poskovic, opowiada o swojej twórczości oraz wpływie stypendium Fulbrighta na prowadzoną działalność artystyczną. Więcej informacji o obchodach 75-lecia Programu Fulbrighta można znaleźć na stronie fulbright75.org.
Endi Poskovic kształcił się w Jugosławii, Norwegii oraz Stanach Zjednoczonych. Jego prace były prezentowane na całym świecie podczas licznych międzynarodowych biennale i triennale, zdobywając szereg znaczących nagród i wyróżnień. Należą do nich granty i stypendia przyznane m.in. przez Fundację Pamięci Johna Simona Guggenheima, Polsko-Amerykańską Komisję Fulbrighta, Fundację Rockefellera, Fundację Pollock-Krasner, Rząd Norweski, Fundację Camargo, Flamandzkie Ministerstwo Kultury, Radę Sztuki Stanu Nowy Jork, program MacDowell oraz Fundację Art Matters. Jego prace są częścią licznych kolekcji sztuki, m.in. w Muzeum Sztuki w Filadelfii, Muzeum Sztuki Fogga przy Uniwersytecie Harvarda, Instytucie Sztuki w Detroit, Estońskim Muzeum Sztuki w Tallinnie, Fondation Fernet Branca we Francji, Jincheon Printmaking Museum w Korei Południowej oraz Muzeum Sztuki Stanley’a przy Uniwersytecie Stanu Iowa. Poskovic jest profesorem sztuki w Penny W. Stamps School of Art & Design na Uniwersytecie Stanu Michigan oraz profesorem afiliowanym w Copernicus Center for Polish Studies działającym przy uczelni. Więcej informacji o artyście można znależć na stronie endiposkovic.com/home.html. hh
„W działalność różnorakich społeczności edukacyjnych i intelektualnych w Polsce angażuję się od 20 lat. W tym czasie byłem aktywnym uczestnikiem dyskursu na temat polskiej sztuki i edukacji. Od roku 1999 biorę udział w międzynarodowych konferencjach oraz dużych wystawach w całej Polsce, w tym w kilku edycjach Międzynarodowego Trienniale Grafiki w Krakowie, jednej z najbardziej prestiżowych wystaw w dziedzinie grafiki. Od początku mojego pobytu na Universytecie Stanu Michigan – od 2008 r. – blisko współpracowałem z Copernicus Center for Polish Studies oraz Penny W. Stamps School of Art & Design, w celu nawiązania zawodowej i edukacyjnej współpracy z Polską oraz sprowadzenia polskich artystów i naukowców do Stanów Zjednoczonych na wykłady i warsztaty. W tym czasie nawiązałem trwałe relacje z kilkoma instytucjami szkolnictwa wyższego w Polsce, wybitnymi artystami, projektantami i edukatorami oraz zrozumiałem, jak ważna jest sztuka i edukacja w Polsce.
W roku 2015 otrzymałem stypendium Fulbright U.S. Scholar na rok akademicki 2015-16, podczas którego przebywałem gościnnie jako profesor na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (ASP). Mój roczny pobyt w Polsce w ramach stypendium Fulbrighta był niesamowity na wielu płaszczyznach. Rozpocząłem serię prac zatytułowanych ‘Dream’ oraz prowadziłem zaawansowane warsztaty artystyczne na ASP w Krakowie. Podróżowałem też po Polsce, prowadząc wykłady na wielu uniwersytetach i akademiach – w Łodzi, Kielcach, Wrocławiu i Warszawie. W każdym z tych miejsc, spotykałem wspaniałych artystów i projektantów, jak również edukatorów oddanych swojej pracy i ich studentów. Życie oraz praca zawodowa i dydaktyczna w Polsce dały mi cenne doświadczenia – szansę na rozwój w nowych kierunkach, nawiązanie nowych znajomości i przyjacielskich relacji oraz zanurzenie się we współczesnej polskiej społeczności, odkrywając jednocześnie jej bogatą kulturową przeszłość i teraźniejszość.
Podczas rocznego stypendium Fulbrighta w Polsce, prowadziłem pracownię artystyczną na krakowskim Kazimierzu, przy ul. Szerokiej, naprzeciw Starej Synagogi. Ciekawym zbiegiem okoliczności, w miejscu, w którym pracowałem prawie każdego dnia, w przeszłości funkcjonowało studio uznanego artysty grafika, Jerzego Panka. Dzieła Panka znajdują się m.in. w stałych zbiorach Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku oraz w Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie. Panek przez wiele lat prowadził w tym miejscu studio, a po jego śmierci w 2001 r. trafiało ono pod opiekę kolejnych artystów. Ówczesny lokator studia, profesor ASP w Krakowie, pozwolił mi wykorzystywać przestrzeń do pracy podczas mojego rocznego pobytu. Kiedy dowiedziałem się, jaka historia kryje się za tym miejscem, nie mogłem w nią uwierzyć. Miejsce za bardzo się nie zmieniło od lat 70-tych, kiedy pracował tam Panek – było skromne, ale niezwykle urokliwe. W pewien cudownie ekscentryczny sposób, to miejsce mnie zauroczyło i jeszcze bardziej zmotywowało, by w pełni wykorzystać swój pobyt. To właśnie w tym malutkim mieszkaniu, będącym jednocześnie przestrzenią artystyczną, rozpocząłem najbardziej ambitny cykl prac w swojej karierze – serię wielkoformatowych, wielobarwnych drzeworytów zatytułowanych ‘Dream’. W Polsce seria ‘Dream’ przerodziła się w alegoryczną przypowieść, pewnego rodzaju roman à clef o przemieszczeniu oraz moim oddaniu tradycyjnym formom wizualnym.
W grudniu 2017 wróciłem do Polski jako główny prelegent międzynarodowej konferencji ‘Grafika post-cyfrowa. Redefinicja odbitki graficznej’ zorganizowanej przez Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, gdzie omówiłem pracę badawczą rozpoczętą podczas stypendium Fulbrighta.
Latem 2019 zaproszono mnie do udziału w panelu zatytułowanym ‘Futures in the Present: Polish Art and the Quest for Democracy in the 1960s’ w roli przewodniczącego oraz do wygłoszenia referatu podczas Siódmego Światowego Kongresu Studiów Polskich na Uniwersytecie Gdańskim. Motyw przewodni konferencji – ‘Rocznice’ – stanowił doskonałe forum do podjęcia tematu moich badań przeprowadzonych podczas stypendium Fulbrighta. Moja prezentacja poświęcona była polskiej sztuce w okresie po drugiej wojnie światowej oraz ówczesnym działaniom artystycznym związanym z Międzynarodowym Triennale Grafiki w Krakowie, najdłużej działającym, międzynarodowym, otwartym konkursie graficznym. Omawiała również świadome i systematyczne zaangażowanie polskich artystów oraz edukatorów w działania budujące relacje kulturowe i społeczne z międzynarodową społecznością artystyczną spoza Polski w latach 60-tych i 70-tych.
W listopadzie 2019 r. po raz kolejny wróciłem do Polski w celu wystawienia prac z okazji 60-tej rocznicy działania Programu Fulbrighta w Polsce. Wystąpiłem też gościnnie na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi i w Warszawie oraz na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym w ramach serii wykładów otwartych prowadzonych przez stypendystów Fulbrighta.
Kontakt ze środowiskiem artystycznym w Polsce zaowocował trwałym dialogiem i współpracą, dzięki której miałem liczne okazje, by dzielić się doświadczeniem zdobytym podczas stypendium Fulbrighta ze społecznością artystyczną oraz naukową w USA i za granicą.”
