W 2021 r. Program Fulbrighta świętuje 75-lecie istnienia (w Polsce Program jest obecny od 62 lat). Jednym ze sposobów, w jaki dołączamy do świętowania jest zaprezentowanie 12 historii naszych Fulbrighterów i Fulbrighterek, które pokazują pozytywny wpływ Programu na lokalną i globalną społeczność. Co miesiąc przedstawiamy jedną historię, wpisującą się w temat przewodni tego miesiąca. Tematem przewodnim lutego jest „Społeczeństwo obywatelskie i rząd,” a bohaterką naszego cyklu jest Danuta Hübner – stypendystka Programu Fulbrighta w latach 1987-89 na University of California, Berkeley. Więcej informacji o obchodach 75-lecia Programu Fulbrighta można znaleźć na stronie fulbright75.org.
Profesor Danuta Hübner to polska europarlamentarzystka od 2009 roku, ekonomistka i weteranka polityki na arenie międzynarodowej. Była główną negocjatorką w sprawie przystąpienia Polski do OECD, Ministrem ds. Europejskich, jak i Komisarzem Unii Europejskiej ds. Handlu, a następnie ds. Polityki Regionalnej. Profesor Hübner rozpoczynała karierę zawodową w latach 70. jako pracownik naukowy na SGPIS (obecnie SGH), ale być może niewiele osób wie, że w 1987 roku wyjechała na stypendium Fulbrighta na University of California, Berkeley w USA. W ramach programu, wykładała też na California State University w San José. Program trwał dwa lata, dzięki czemu prof. Hübner z perspektywy amerykańskiej poznawała głębokie przemiany w Polsce i dyskutowała na ich temat z kolegami z uczelni. „Moje najważniejsze wspomnienie – wyjechałam z innej Polski niż ta, do której wróciłam po dwóch latach. W międzyczasie wszystko się zmieniło. Transformacja, która odbywała się w Polsce i dyskusje, które na jej temat odbywały się w USA, bardzo wpłynęły na moje doświadczenia na miejscu” – opowiada.
Jak wspomina prof. Hübner, podczas pobytu w USA wspierała ją m.in. Profesor Laura Tyson, również ekonomistka, później związana z administracją Billa Clintona, była szefowa jego zespołu doradców ekonomicznych (Council of Economic Advisers). „Tyson była dla mnie punktem odniesienia, inspirowała mnie” – wspomina prof. Hübner. Gdy w latach 1994-1995, prof. Hübner współtworzyła rządowy program „Strategia dla Polski,” doświadczenia amerykańskie wpłynęły na jej podejście do tematu konkurencyjności, na którym się koncentrowała. Miały też znaczący wpływ na jej otwartość na perspektywę amerykańską, kiedy pełniła funkcję Wiceministra Przemysłu i Handlu (1994-1996). Jak sama mówi, wraz z upływem czasu stała się „osobą kontaktową” dla Amerykanów przyjeżdżających do Polski.
„Pobyt w USA uświadomił mi, że instytucje amerykańskie mogą być ważnym współaktorem w tworzeniu rzeczywistości europejskiej. Pierwszą politykę gospodarczą dla małych i średnich przedsiębiorstw, którą tworzyłam jako Wiceminister Przemysłu i Handlu, zrobiłam we współpracy z USAID” – wspomina Prof. Hübner. „Dzięki Fulbrightowi zdałam sobie sprawę, że możemy w Europie tworzyć rozwiązania korzystając z doświadczeń amerykańskich. Jako absolwentce tego programu prawdopodobnie łatwiej było mi zrozumieć wartość dodaną, jaka płynie z relacji z USA, niż innym osobom, które w Stanach nigdy nie były” – dodaje.
Choć Danuta Hübner przyznaje, że z Polski wyjechała już z bogatym doświadczeniem w świecie akademickim z racji prowadzenia wykładów na SGPiS, była pod wrażeniem zaplecza naukowego na uczelniach amerykańskich. „To, co było dla mnie szczególnie wartościowe w tym programie, to dostęp do światowej literatury. Dziś, w dobie internetu, nie brzmi to może oszałamiająco. Ale w tamtym okresie, w Polsce – o takich bogatych zasobach naukowych można było pomarzyć” – mówi. Inna korzyść – możliwość udziału w licznych konferencjach: „Pamiętam jedną z ekonomicznych konferencji na Hawajach, na której były prowadzone fascynujące dyskusje na temat tego, co się dzieje w Europie Wschodniej i dokąd zmierza świat. Możliwość słuchania odkrywczych pomysłów, czy też teorii, które z opóźnieniem pojawiały się w Europie była bardzo wartościowa. A do tego kontakt z niezwykłymi ludźmi.”
Jak przyznaje, w Kalifornii była jedyną z nielicznych Polek w społeczności akademickiej, w której funkcjonowała. „Kolegów miałam wielu, koleżanek – niestety niewiele” – wspomina.
Już wtedy w USA odbywały się konferencje kobiece na temat przywództwa kobiet, opowiada prof. Hübner i zapewnia, że dzięki nim pogłębiła swoją wrażliwość na kwestie równości kobiet i mężczyzn oraz obecności kobiet w życiu publicznym. Dziś Danuta Hübner zasiada w licznych komitetach i radach, w tym w radzie doradców (Advisory Board) przy Women Economic Forum.
Rozmawiała Joanna Socha, absolwentka Fulbright Graduate Student Award
